Khó khăn trong việc áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001

Bên cạnh những doanh nghiệp đủ điều kiện đạt chứng chỉ ISO 45001, vẫn còn các doanh nghiệp gặp khó khăn khi triển khai ISO 45001 vào hệ thống của mình.

Xem thêm Áp dụng tiêu chuẩn ISO trong ngành công nghiệp điện tử

ISO 45001 là tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý an toàn sức khỏe nghề nghiệp do Tổ chức tiêu chuẩn hóa ban hành. Nội dung của tiêu chuẩn bao gồm các quy định nghiêm ngặt để tạo ra môi trường làm việc an toàn, lành mạnh. Mặc dù chứng nhận ISO 45001 là cần thiết cho tất cả các tổ chức, đơn vị hoạt động trong mọi lĩnh vực nhưng tại Việt Nam những đối tượng áp dụng tiêu chuẩn ISO 45001 lại chỉ tập trung vào nhóm các doanh nghiệp lớn, công ty có vốn đầu tư nước ngoài, các tổ chức liên doanh. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn còn gặp khá nhiều vướng mắc khi triển khai ISO 45001.

Tồn tại nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn tới sự thiếu hiệu quả trong hoạt động xây dựng tiêu chuẩn ISO 45001 tại các cơ sở, có thể chia thành 3 nhóm cơ bản sau:

Nguyên nhân đầu tiên là vấn đề nhận thức. Để hệ thống vận hành trơn tru thì điều kiện tiên quyết là nhận thức của những người tham gia vào hệ thống đó phải được khai thông. Các doanh nghiệp chủ yếu chỉ quan tâm đến vấn đề chất lượng, bởi vậy không khó để ý giải tại sao tiêu chuẩn ISO 9001 lại được sử dụng rộng rãi. Điều này không sai nhưng việc xem nhẹ lợi ích lâu dài mà ISO 45001 đem lại là chưa hợp lý. Vấn đề nhận thức tồn tại cả ở phía người sử dụng lao động và người lao động. Cụ thể, việc phổ biến kiến thức về pháp luật liên quan đến an toàn sức khỏe nghề nghiệp và đào tạo ISO 45001 vẫn chưa được chú trọng; Nhận thức của người lao động về an toàn sức khỏe nghề nghiệp chưa đầy đủ và nhất quán; Doanh nghiệp còn thiếu ý thức trong việc tự kiểm tra định kỳ an toàn vệ sinh lao động tại cơ sở.

Nguyên nhân thứ hai xuất phát từ vấn đề năng lực. Để hệ thống ISO 45001 được xây dựng hiệu quả thì cần phải thiết lập một nhóm phụ trách tiêu chuẩn. Muốn vận hành và đánh giá hệ thống theo đúng quy trình thì nhóm phụ trách này phải am hiểu và nắm rõ các kiến thức về vệ sinh an toàn lao động. Các thành viên trong nhóm phải được đào tạo ISO 45001:2018 một cách bài bản. Có như vậy thì nhóm mới xác định, đánh giá được các nguy cơ tại nơi làm việc để tìm ra giải pháp xử lý phù hợp. Đáng buồn là trên thực tế, lực lượng nhân sự tại các cơ sở chưa đảm bảo cả về số lượng và chất lượng. Nhân viên an toàn về sinh lao động chưa chuyên trách mà còn kiêm nghiệm nhiều việc khác nên chưa sát sao khiến cho quá trình thực hiện ISO 45001 gặp nhiều khó khăn.

Nguyên nhân thú ba cản trở doanh nghiệp áp dụng thành công tiêu chuẩn ISO 45001 là vấn đề tài chính. Một số tổ chức lo lắng rằng những công nhân không có thói quen sử dụng đồ bảo hộ hoặc thiết bị bảo hộ trong quá trình làm việc sẽ làm giảm năng suất lao động, thời gian dài sẽ tạo ra các gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp. Mặt khác, không phải đơn vị nào cũng sẵn sàng bỏ ra một phần doanh thu của mình để mua sắm trang thiết bị bảo hộ lao động hoặc mở các lớp tư vấn ISO 45001 cho nhân viên của mình. Mặc dù sự thật là năng suất và chi phí mất đi khi áp dụng ISO 45001 không nhiều bằng chi phí khắc phục sự cố an toàn vệ sinh lao động. Các đầu tư tài chính cho ISO 45001 cũng không lớn hơn các thiệt hại về người và tài sản nếu có tai nạn nghề nghiệp nghiêm trọng xảy ra trong quá trình làm việc.